Babriosa Ezopowe bajki.

Do roku 1840, było znanych kilka fragmentów bajek Babriosowych. W tymże roku pewien uczony Grek Minoides Minas, któren był mieszkał w Paryżu, na polecenie ministra nauk i oświecenia Francyi, pana Villemain, wysłany został do Macedonii, celem przeszukania ostatecznego tamtejszych klasztorów. Śród mnóstwa różnych manuskryptów, bez większej wartości, odkrył 123 bajki, pisane cholijambem, w manuskrypcie z X wieku,  którego autora nazywano Balebriosem. Dorozumiano się natychmiast, że to Babrios. Nareszcie poznać miano bajki, których straty i zguby tak bardzo żałowano. Te wiersze pełne prawdziwej poezyi, której tętno czuć było jeszcze można przez skorupę prozy barbarzyńskiej, których uroku wonnego nie zdołała przytłumić dziwaczna i odrażająca szata, narzucona na nie przez barbarzyńskich kompilatorów.  Babrios, zdaje się z Syrii był rodem. Bowiem w bajce 57 powiada, że znani mu są Arabowie z szalbierstwa i kłamliwości, gdyż nieraz dali mu się we znaki. To ze wstępu, Wiadomości o życiu Babriosa i Bajce greckiej.

17. Kot stary dybiąc na swojskie kuraki,

zawisnął z haka, by z futra miech jaki.

Kogut, krzywodziób mądrala, go widzi

i piejąc głośno tak zeń drwi i szydzi:

"Wielem ci miechów widział już na świecie;

"Kłów kotów żywych nie miewały przecie!"

Babrios, Babrias lub Gabrias, grecki bajkopisarz, prawdopodobnie zhellenizowany rzymianin. Żył pomiędzy I i II wiekiem, może być 2 połowa I wieku. Pomieszkiwać miał w Syrii. Autor zbioru bajek pisanych w cholijambach. To taki sześciostopowy wiersz, pięć stóp jambicznych i trochej albo spondej. Trochej w polskim występuje często, to każdy wyraz składający się z dwu sylab, długiej i krótkiej. Spondej za to rzadko, tworzą go dwa akcentowane wyrazy jednosylabowe. To tak, żeby zaczadzić tylko. Oficjalna wersja głosi, że odnaleziono bajki w 1844 roku, na górze Athos, w klasztorze Św. Laury, i było ich 143. Oryginalnie miało ich być 160, ułożonych alfabetycznie, urywają się na literze "O". Prawdziwość tej kolekcji zgodnie potwierdzili uczeni. W 1857 Minas oświadczył, że na górze Athos, znaleziono manuskrypt z kolejnymi 94 bajkami i przedmową, ale mnisi odmówili sprzedaży. Sporządził więc kopię, którą opylił British Museum, a którą to opublikował w 1859 roku, Sir G Cornewall Lewis. To był jednak kant, ale opublikowany. Minas pewnie udawał Greka, znać się nie musiał. W 1879 natomiast opublikowano sześć kolejnych bajek, odnalezionych w Kodeksie watykańskim. Bajki Babriosa zostały wprowadzone do programów nauczania w szkołach bizantyjskich, znane były w średniowieczu, i doczekały do czasów nowożytnych pod nazwą "bajki Ezopa".

 87. Na kota w leśnym gąszczu pies uderza,

ściga i gryzie; a skoro spostrzeże,

że się obraca, zęby nań wyszczerza.

Wtem kot tak rzecze: "Postępuj że szczerze,

"psie obłudniku! Nie śmiej się, gdyś wrogiem;

"gdyś przyjacielem, nie gryź-że kłem srogiem.

Babrios ostatnim jest ludowym starożytności poetą, a bajka płodem ostatnim, wyrosłym na gruncie świata helleńskiego. Lecz więcej znaczy dla tego, że on pierwszy bajkę jako osobny gatunek poezyi wprowadził do literatury świątyni. Cokolwiek bowiem nosi Ezopowych bajek nazwisko w starożytności, czy prozą lub wierszem jest pisane, to wszystko opiera się na Babriosie, będąc  albo naśladowaniem, opracowaniem w mowie niewiązanej lub powtórzeniem. Prawda, że przed wystąpieniem Babriosa wiele bajek przypisywanych Ezopowi było w obiegu; prawda i to, że wszystkie te bajki nacechowane są jednym i tym samym charakterem; wszakże są to jednak tylko dowcipne zwroty, fortele powabne stylu, argumenta ad hominem i możnaby je porównać z retorycznymi figurami; a nie tworzą osobnego rodzaju literatury. Bajki bowiem, jako osobnego, powabnego kwiatu poczyi nikt przed Babriosem nie pielęgnował (Wiadomości o życiu Babriosa i Bajce greckiej). 

 120. Żaba, co w cieniu i nad rowem siada

chętnie i  bagnach przemieszkuje rada,

wyszła na ziemię i do wszystkich tworów

rzecze: "Jam lepsza od wszystkich doktorów.

"Żadnemu lepiej nie są znane zioła;

"nawet bóg zdrowia, co w Olympie mieszka

"i bogów leczy, wtem mi nie wydoła."

"Jakże," powie jej na te krzyki liszka,

"wyleczyć innych zdolna twoja rada?

"Lecz - że się sama, gdyś tak żółto - blada!"

A Ezop? A Ezop to nie wiadomo czy w ogóle istniał. Taka to półlegendarna postać. Sporo sprzeczności sugeruje, że nawet jak żył i pisał, to nie wszystkie przypisane jemu bajki, są jego autorstwa. Pewnie było to tak, że jak bajka nie miała znanego autora, to na pewno był nim Ezop. A Babrios pewnie zmarł w nędzy...Ezop też się nie nacieszył, bo za bajki to go kapłani delficcy zadźgali, czy jakoś tak, bo nie szedł ramię w ramię z ich polityką - krytykował możnych, a bronił biednych i pokrzywdzonych. A może go mieszkańcy Delf w jakiejś kłótni zrzucili w przepaść, też za bajki, bo tłum podburzyły grube ryby. Taki mądrala, a nie wpadł na to, że trzeba wiedzieć gdzie i kiedy gęba otwierać.


Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, Babrios, Babrisa Ezopowe bajki, przeł. z greckiego Zygmunt Węclewski, Poznań, 1861.

PS Bajka na żywo. Tu jak wrona sobie poradziła z wodą, co to była poza jej zasięgiem (scientificamerican). Tu o szympansach, zasada ta sama tylko, że jedzenie pływa za nisko, jeden niecierpliwy zamiast nosić wodę z dozownika i wypluwać, po prostu nasikał. I o dzieciach w wieku 4,6,8 lat, które miały to samo zadanie, ale nosiły w konewce. Dwoje czterolatków rozkminiło (bbc).